Nog een lange weg naar echte vrijheid
Op 4 mei herdenken wij en op 5 mei vieren wij onze vrijheid.
Dit is sinds de Tweede Wereldoorlog een landelijk en jaarlijks terugkerend ritueel zo dus ook voor mij. Ik zie mezelf als iemand die een openminded, vader- én moederlands lievend, zonder snel te oordelen, iedereen is gelijk en een ‘wat u niet wilt dat u geschied’… levenshouding heeft. Misschien wat naïef, want zelfs vandaag de dag is het niet voor iedereen in Nederland vanzelfsprekend om die vrijheid ook echt te voelen en ervaren. Zo voelt bijna de helft van de LHBTI+ers in Twente en de Achterhoek zich volgens recent onderzoek wel eens onveilig. In de niet-LHBTI+ groep ligt dit percentage maar op 27 procent. Ik ben zelf hetero-georiënteerd en moet eerlijk bekennen dat ik tegenwoordig de hele LHBTI+ gemeenschap als normale, niet buitengesloten groep van onze samenleving ervaar en beschouw. Na wat onderzoek staat het schaamrood me bijna op de kaken, want ook ik lijk me schuldig te maken aan onwetendheid, en we weten inmiddels allemaal wat voor een ellende dat in de geschiedenis heeft betekend.
LHBTI+ Tijdens de oorlog
Er is anno 2021 nog steeds maar weinig te vinden over de vervolging van deze slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog werd deze groep echter wel degelijk sneller opgepakt en als extra verdacht bestempeld. In juli 1940 werd de wet naar Duitse maatstaven aangescherpt om dit te onderbouwen en toe te passen. Dit betekende in praktijk dat seksuele relaties tussen homoseksuele volwassen mannen ook strafbaar werd. Als maximale straf stond daarop vier jaar gevangenschap voor. Relaties tussen een volwassene en een minderjarige van hetzelfde geslacht was voor de oorlog al strafbaar. De gevangenisstraf werd hier voor volwassen mannen verzwaard tot maximaal tien jaar en ook de minderjarige kon hiervoor worden bestraft. Om even de vergelijking te kunnen maken met heteroseksuele relaties, daar lag de leeftijdsgrens om seksuele relaties te mogen hebben op 16 jaar. Ook in kampen was er een groot onderscheid tussen homoseksuele en heteroseksuele mannen. Homoseksuele mannen werden gemarkeerd met roze en rode driehoeken en als ‘Untermensch’ behandeld samen met de groepen Joden, Roma, Sinti, Slavische volken en mensen met een aangeboren handicap. Laat dit even bezinken…. Deze benaming werd door de nazi’s gebruikt voor ‘minderwaardig’. Zij moesten het zwaarste werk doen en werden door bewakers meer dan anderen mishandeld en gedood. Ze kregen minder eten, minder privileges en slechtere slaap- en sanitaire voorzieningen dan hun medegevangenen. Er is na de oorlog echter niet één roze driehoek teruggevonden, waarvan de authenticiteit onbetwistbaar vaststaat. De Jodenster is wel bekend als afschuwelijk herkenningsteken voor de Duitse bezetter. Hoe is het mogelijk dat hier zo weinig over bekend is?
Na de oorlog
Pas in 1971 werd artikel 248bis in de wet opgeheven die homoseksualiteit strafbaar maakte. Stel je voor….anno nu, wat dat betekent. Het is nog maar 50 jaar bij wet toegestaan om homoseksuele oriëntatie openlijk te uiten. Nog steeds wordt de vervolging van deze groep tijdens de oorlog niet echt erkend. De LHBTI+ gemeenschap kampt hier in Twente en de Achterhoek nog bijna dagelijks met intolerantie, onwetendheid, agressie en discriminatie. Dat is mij wel duidelijk geworden na een aantal krantenartikelen over persoonlijk gerichte mishandelingen op individuelen in de LHBTI+ gemeenschap en diverse onderzoeken in deze regio.
Beperkte vrijheid
Vandaag de dag zijn we ons allen weer bewuster geworden welke waarde vrijheid heeft. Beperkte bewegingsvrijheid, lage tolerantie naar elkaar, discriminatie, maar je ook beperkt voelen in je standpunt en visie delen en het uiten van wie jij wil zijn, zijn het afgelopen jaar ineens weer pijnlijk actueel. Het is daarom misschien wel belangrijker dan ooit dat het COC Twente Achterhoek stil staat bij de strijd die door deze niet voldoende erkende groep gevoerd is en de mensen die daarbij ontvallen zijn. Daarom worden er op deze dag bloemen gelegd bij verschillende herdenkingsmonumenten in de regio. Na dit gelezen te hebben kan niemand meer geloofwaardig verkondigen dat ze het niet wisten.
Heel graag draag ik mijn steentje bij aan meer gelijkheid, acceptatie en minder onwetendheid in mijn omgeving. Dat begint natuurlijk altijd bij mezelf. Op weg naar een toleranter en beter geïnformeerde samenleving zodat iedereen de mooiste versie van de mens kan worden en zijn… namelijk zichzelf.
Patricia Veenendaal
Bronvermelding:
Vervolgd Verlangen
Dagblad Tubantia
I&O Research